کنترل آمونیاک در سالن پرورش طیور
کنترل آمونیاک در سالن پرورش طیور
یکی از معضلات و مشکلات مهمی که گریبان گیر اکثر پرورش دهنده های طیور میشود، بالا بودن آمونیاک سالن و تلفات طیور به دلیل خفگی در اثر مسمومیت گاز آمونیاک میباشد. جهت حل مشکل و افزایش سطح بهداشت سالن که هم برای پرنده ها و هم برای کارکنان مفید است، راهکارهایی را در این مقاله ذکر کرده ایم.
علت وجود آمونیاک بالا در سالن پرورش
یافتن عوامل پیدایش گاز آمونیاک کمک زیادی به حل مشکل و پاکسازی سالن میکند، لذا در ابتدا به بررسی نحوه پیدایش گاز آمونیاک در سالن های پرورش مرغ، بوقلمون، بلدرچین و... کرده و سپس شیوه پاکسازی آن توضیح داده میشود. ِمونیکا موجود در فضای نگهداری پرنده ها ناشی از فضولات و مایعات دفع شده طیور میباشد. این گاز از نیتروژن موجود در اسید اوریک نشات می‌گیرد و نیتروژن به اندازه کافی در مواد غذایی مصرفی پرنده ها وجود دارد. مقداری از نیتروژن موجود در غذا توسط سیستم گوارشی پرنده جذب شده و مازاد آن به صورت اسید اوریک از طریق فضولات و ادرار دفع میشود. قرار گرفتن فضولات و ادرار در بستر و تجزیه آن توسط میکروب ها و باکتری ها، سبب انتشار گاز تند آمونیاک میشود که به راحتی قابل استشمام و تشخیص است. حرارت و رطوبت بالای بستر نیز جزو عوامل تشدید کننده آمونیاک بوده و به بدتر شدن وضعیت کمک میکند.
کنترل آمونیاک در سالن مرغداری
کنترل آمونیاک در مرغداری از طریق مدیریت روده پرندگان و سایر پارامترهای مدیریتی باعث افزایش سلامتی و درجه آسایش گله های طیور خواهد شد. غلظت بالای گاز آمونیاک در سالن های مرغداری تاثیرات ممفیس بر سلامتی روده، سیستم ایمنی و بازده گله های طیور خواهد داشت. اگر شما آمونیاک سالن را پایین نگه بدارید و در کنترل آمونیاک مرغداری خوب عمل کنید می‌توانید همیشه از رقیبان خود جلوتر باشید. آمونیاک با فرمول شیمیایی NH3 یک گاز غیرقابل مشاهده با خاصیت قلیایی است. این گاز توانایی انحلال در آب را دارد. این گاز برای محیط زیست خطرناک قلمداد میشود و میتواند مشکلات زیست محیطی را برای انسان ایجاد کند. بنابراین کنترل گاز آمونیاک تولیدی در مرغ داری ها میتواند باعث حفظ محیط زیست شود. اتحادیه اروپا معتقد است که بخش کشاورزی و دامپروری مسئول بیش از ۹۳ درصد از آمونیاک تولیدی کره زمین است. کود دامی ( جمع آوری کود، ذخیره سازی و پهن کردن آن در زمین) مسئول سه پنجم از آمونیاک تولید شده در بخش کشاورزی است و مابقی آمونیاک تولیدی از خاک های زراعی منشا میگیرند.
انتشار آمونیاک در مرغداری
کنترل آمونیاک در مرغداری بستر مهم است و برای همین باید بدانیم که منشا این آمونیاک از کجاست؟ منشا آمونیاک سالن مرغداری، پرندگان ساکن در سالن مرغداری است. به طوری که ۸۰ درصد از ازت مصرف نشده، به صورت اسید اوریک از پرنده دفع شده و این درحالی است که ۵ درصد از نیتروژن مازاد نیز به ترتیب به صورت آمونیاک و اوره از پرنده دفع میشود. زمانی که گاز آمونیاک با رطوبت موجود موجود مرغداری برخورد میکند تبدیل به یک ماده خورنده و آسیب رساننده به نام آمونیوم میشود. مایع آمونیوم میتواند برای پرنده ها مضر و خطرناک باشد. آمونیوم خاصیت خورندگی خود را روی مجاری دستگاه تنفسی پرنده ها اعمال کرده و باعث تخریب مژک های موجود در دستگاه تنفسی پرنده میشود. در چنین شرایطی مخاط موجود در نای نمی‌تواند مواد مضر همچون غبار و باکتری هاب وارد شده به دستگاه تنفس را پاکسازی کند و در نتیجه باکتری ها در مخاط ریه ساکن شده (به دام می افتند.) و در نتیجه باعث بروز عفونت های ریوی می‌شوند. در بسیاری از کشور ها برای حفظ سلامت پرندگان و شاغلین صنعت مرغداری توصیه میشود که سطح آمونیاک سالن از ۲۰ الی ۲۵ پی پی ام افزایش پیدا نکند. ولی در شرایط عملی ممکن است که سطح آمونیاک سالن به راحتی به بیش از ۳۰ تا ۷۰ پی پی ام افزایش پیدا کند که این اتفاق بیشتر در فصل زمستان روی می‌دهد. اتحادیه اروپا پیشنهاد میکند که سطح آمونیاک سالن های مرغداری در بازه های زمانی هشت ساعته و ده دقیقه ای نبایستی که به ترتیب از ۲۰ و ۳۵ پی پی ام بالاتر رود که رسیدن به این هدف نیازمند اجرای پروتکل های مدیریتی روی فرمولاسیون جیره، سیستم آبخوری، تهویه مناسب خواهد بود.
تاثیر آمونیاک بر سلامت و بازده طیور
کنترل آمونیاک در مرغداری بسیار حائز اهمیت است چرا که سطح بالای گاز آمونیاک در مرغداری تاثیرات منفی بر سلامت روده، عملکرد ریه و بازده پرندگان دارد. با این حال سنجش تاثیرات منفی و عوارض جانبی فزونی گاز آمونیاک در مرغداری کار چندان راحتی نمیباشد. پرندگان معمولا در معرض مقادیر بالای گاز آمونیاک قرار نمی‌گیرند مگر این که تهویه سالن ضعیف بوده و یا اینکه جیره مصرفی آن ها غیر متعادل باشد. با این حال تحقیقات اخیر نشان داده است که زمانی که پرندگان در معرض سطوح زیاد آمونیاک قرار میگیرند ( حتی اگر این مدت بسیار کوتاه باشد) شاهد بروز تغییراتی در برخی از بافت های پرندگان خواهید بود. در چنین شرایطی درجه آسایش پرندگان کاهش خواهد یافت. بنابراین کنترل سطح آمونیاک مرغداری میتواند باعث کاهش سطح استرس گله های طیور شود. آمونیاک تنش اکسیداتیو شدیدی را به پرنده وارد میکند که میتواند باعث التهاب شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که زمانی که پرنده ها در معرض سطوح بالای آمونیاک قرار میگیرند متابولیسم انرژی آن ها مختل شده و آپوپتوزیس سلولی ( مرگ سلولی) تحریک میشود. همچنین این مطالعات نشان داده است که آمونیاک بالا میتواند به میتوکندری های بافت موکوسی دستگاه گوارش آسیب برساند. کنترل آمونیاک در مرغداری از آنجا اهمیت بیشتری پیرامون میکند که مشخص شده است که رشد ضعیف پرنده و بازده پایین گله به دلیل سطح بالای آمونیاک به شدت با تضعیف و کاهش توسعه سیستم ایمنی پرندگان و تغییرات هیستومورفولوژی روده به خصوص ویلی یا پرز های روده مرتبط است.
راه های کاهش سطح آمونیاک سالن پرورش طیور
راهکار ها و راه حل های زیر جهت کاهش سطح آمونیاک سالن نگهداری طیور پیشنهاد می‌شوند. این روش ها برای سالن های مرغداری بزرگ و هم سالن های پرورش کوچک و سنتی قابل استفاده هستند.
۱. جهت جلوگیری از بروز مشکلات فوق و پرورش طیور در بهترین حالت ممکن، حتما باید تعداد مناسبی فن تهویه و دریچه ورود هوا از قبل در سالن نصب کرده باشید. بهتر است از فن های تهویه دمپردار استفاده کنید تا در صورت خاموش شدن فن، هوای ناخواسته وارد سالن نشود.
۲. در دیواره رو به رویی نیز حتما باید تعداد مناسبی دریچه های ورود هوا نصب کنید، دریچه های اینلت و یا هر دریچه دیگری که در جهت وزش باد باشند و به ورود هوای تازه کمک کنند. این امر به ورود اکسیژن تازه و خروج گازهای آمونیاک و دی اکسید کربن کنک بسیار بالایی کرد.
۳. جهت جلوگیری از تلفات و سرمازدگی پرندگان در اثر ورود هوای سرد حتما فن ها و دریچه ها را در ارتفاع بالایی سالن نصب کنید و در صورت استفاده از وسایل گرمایشی نیز، به موازات جهت خروج هوا نصب شوند تا هوای تازه ورودی به سالن، توسط هیتر گرم شده و سپس از سالن خارج شود. این امر مانع از سرمازدگی طیور شده و در عین حال به گرم ماندن بستر آن ها نیز کمک میکند.
۴. از آنجایی که قسمت زیاد آمونیاک بستر، در اثر تجزیه ادرار پرندگان تولید میشود، لذا ممانعت از خیس شدن بستر کمک زیادی به کنترل آمونیاک و هم چنین جلوگیری از زخم پا خواهند کرد. برای این کار به سادگی می‌توانید از پوشال نرم و یا کاه و کلش نرم استفاده کنید. این مواد تا حد زیادی آب بستر را به خود جذب کرده و به سلامت طیور کمک خواهد کرد.
۵. حرارت و رطوبت بالا دو عامل مهم در تجزیه کود و تولید آمونیاک هستند، با کنترل این دو عامل در سالن پرورش تا حد زیادی میتوان از تولید آمونیاک جلوگیری کرد. بنابراین گرم و مرطوب بودن بیش از حد سالن نه تنها به نفع پرنده ها نیست، بلکه به ضرر آن ها نیز تمام میشود.
۶. یکی دیگر از راهکارهای کاهش سطح آمونیاک بستر، استفاده از عصاره گیاه یوکا در جیره طیور است که میزان اوره و یون های آمونیوم خون را کاهش داده و از تجزیه بیش از حد نیتروژن جلوگیری میکند.
نیتجه گیری و ارتباطات
جهت خرید تخم نطفه دار از مرغداری های سالم و با کیفیت و عاری از هرگونه آمونیاک اضافه و خرید تخم نطفه دار مرغ و تخم نطفه دار مرغ گوشتی با کارشناسان شرکت رویال طیور در ارتباط باشید.