دلایل لنگیدن پای جوجه و درمان
لنگیدن پای جوجه و درمان آن
لنگیدن پای جوجه مرغ ها یکی از مهم ترین بیماری های مرغ محسوب میشود که اکثر جوجه های رنگی و پرورشی را شامل میشود که از همان آغاز تولد ممکن است جوجه درگیر آن شوند و حتی قبل از رسیدن به کشتار بسیاری از آن ها تلف شده و از بین بروند. این بیماری علت های مختلفی می‌تواند داشته باشد. در حالت کلی لنگش و کج شدگی پای جوجه مرغ ممکن است تحت تاثیر عوامل زیر باشد:
۱. تغذیه ضعیف و کمبود ویتامین و مواد معدنی: یکی از مهم ترین دلایل لنگش پا در جوجه ها عدم تغذیه کامل و صحیحی میباشد. این مورد در جوجه های خانگی و رنگی بیشتر دیده میشود. جوجه ها باید از یک رژیم غذایی کامل بهره مند شوند که شامل انواع ویتامین ها، پروتئین و مواد معدنی مورد نیاز بدن جوجه باشد. به عنوان مثال اگر جوجه کلسیم و فسفر کمی دریافت کند، با نرمی استخوان و عدم شکل گیری مناسب آن ها رو به رو خواهید شد که نتیجه آن عارضه ای به نام کجی پا است. ویتامین D3 نیز در استحکام استخوان ها و افزایش میزان جذب کلسیم و فسفر تاثیر خواهد گذاشت. دو مورد فوق صرفا نمونه هایی از کمبود مواد معدنی و ویتامین ها بودند، در صورت عدم استفاده از یک جیره مناسب، مشکلات زیادی برای سلامتی جوجه های چند روزه به وجود خواهد آمد. بنابراین حتما جیره غذایی مناسب جوجه ها را از فروشگاه های معتبر عرضه دان طیور تهیه فرمایید. همچنین با مشورت دامپزشک میتوانید از مولتی ویتامین و مکمل های معدنی استفاده کنید.
۲. دما و رطوبت غیراستاندارد جوجه کشی: در صورتی که از دستگاه های جوجه کشی غیراستاندارد استفاده شده باشد طبیعی است که دما و رطوبت مناسبی را برای جوجه کشی تامین نکند و در نتیجه به دلیل رشد ضعیف و ناهماهنگ استخوان های لگن و ران جوجه، با کجی پا و لنگش در آن ها بعد از تولد رو به رو شوید. اگر جوجه های خریداری شده شما اسن مشکل را دارند، احتمالا با تغذیه مناسب و آتل بندی درست بتوان کجی پا را برطرف کرد و برای دفعات بعدی حتما از فردی خرید کنید که از دستگاه های جوجه کشی استاندارد برای جوجه کشی استفاده می‌کند. اگر هم خودتان قصد جوجه کشی از تخم های نطفه دار را دارید، حتما اطلاعات خود را در مورد جوجه کشی از پرنده ها بالا برده و از دستگاه هایی با سنسور دقیق مانند سنسور sht استفاده کنید که دما و رطوبت را به شکل دقیقی تامین کرده و در حین جوجه کشی نیز دچار نوسان نشود.
۳. رشد سریع جوجه ها به دلیل اصلاح نژادی: جوجه های اصلاح نژاد شده که جهت گوشتی نمودن پرورش داده میشوند، از میزان وزن گیری بالایی برخوردارند که به دلیل سرعت بالای افزایش وزن آن ها نسبت به سرعت رشد و استحکام استخوان ها، شاهد بروز پدیده کجی پا و لنگش در آن ها خواهید بود، زیرا استخوان های پای آن ها هنوز حالت غضروفی داشته و توانایی تحمل وزن بالای جوجه را ندارد. اگر این جوجه ها از رژیم غذایی پرچرب بهره مند باشند، این اتفاق در آن ها شایع تر خواهد بود. بنابراین اگر نژاد های اصلاح نژاد شده گوشتی را خریداری کرده اید، در تغذیه آن ها دقت کنید تا سرعت رشد و استحکام استخوان ها با سرعت وزن گیری آن ها برابری کند.
۴. ژنتیک عامل کجی پا در جوجه ها: اگر گله مولد یعنی مرغ و خروس ها دارای ارتباط فامیلی و خویشاوندی باشند، جوجه های به دنیا آمده به احتمال زیاد، فلج و یا دارای پاهایی کج خواهند بود. البته این مورد یکی از مشکلات جفتگیری مرغ و خروس های فامیل است. بنابراین اگر پرورش دهنده گله مولد هستید، از خروس های غریبه استفاده کنید و اگر پرورش دهنده جوجه های چند روزه هستید، در دفعات بعدی حتما این مورد را از پرورش دهنده بپرسید تا جوجه های فلج خریداری نکنید.
۵. آسیب دیدن حین حمل: زمانی که جوجه ها را از سالن پرورش فروشنده به سالن خود منتقل میکنید، احتمال آسیب دیدن پای آن ها حین جا به جایی و حرکات تند ناشی از دست اندازها وجود دارد، دقت کنید که پای جوجه ها به اندازه کافی محکم نیست و در صورت وارد آمدن ضربه، احتمال کبودی، شکستگی و یا در رفتگی وجود دارد. بنابراین از جعبه های استاندارد و نرم برای حمل استفاده شود و تعداد جوجه ها را در جعبه ها کم کنید تا بر روی هم تلنبار نشوند.
۶. استرس جوجه ها در محل نگهداری: جوجه هایی که به تازگی خریداری کرده اید، هنوز به محل جدید عادت نکرده اند، بنابراین استرس شدیدی را متحمل میشوند. با خلوت کردن محل پرورش آن ها و قرار دادن آب و غذای کافی، استفاده از لامپ مادر مصنوعی و فراهم کردن محیطی آرام و بدون سر و صدا، به آن ها در رشد بهتر و سالم تر کمک خواهید کرد. معمولا جوجه هایی که در خانه نگهداری میشوند، استرس زیادی را دچار میشوند، وجود سر و صدا زیادی، شلوغی محل و عدم استفاده از غذای مناسب همگی دست در دست هم داده و به کجی پای پرنده منجر میشود. علت این اتفاق ترشح هورمون های غدد فوق کلیوی میباشد که مانع از جذب صحیح مواد شده و استخوان های ضعیف جوجه را به دنبال خواهد داشت.
۷. بستر شیب دار و سفت: یکی دیگر از علت های مهم کج شدن و لنگیدن پای جوجه ها، نگهداری آن ها در محیط های سفت و سیمانی است. پای جوجه ها به شدت ضعیف بوده و در صورت قرار گیری در محیط های سیمانی و سخت، پس از مدتی دچار زخم شده و جوجه توانایی راه رفتن و ایستادن بر روی پاهای خود را نخواهد داشت. همچنین اگر این محیط حالتی شیب دار داشته باشد، آن ها برای جلوگیری از لغزش و حفظ تعادل، پنجه های خود را باز خواهند کرد که این امر به مرور زمان سبب انحراف در استخوان پای جوجه ها و پا باز شدن آن ها خواهد شد. بنابراین این حتما آن ها را در محیطی صاف و بدون شیب نگهداری کنید و در کف بستر از خاک اره، پوشال های نرم و یا کاه استفاده کنید. بسترهای سیمانی، سنگی، کاشی، کارتون و حتی موکت نیز برای جوجه ها مناسب نیستند.
۸. رعایت نکردن بهداشت در محل نگهداری جوجه: در صورت عدم رعایت بهداشت در محل نگهداری پرنده و استفاده از آبخوری و دانخوری آلوده و یا استفاده از آب و دان آلوده، طبیعی است که جوجه های شما پس از مدتی به انواع بیماری های ویروسی مبتلا شوند. یکی از نشانه های بیماری ها نیز لنگش و عدم تعادل در راه رفتن پرنده آه و جوجه ها میباشد. برای جلوگیری از بروز بیماری های عفونی، انگلی و ویروسی، حتما ظروف آبخوری و دانخوری جوجه ها را قبل و بعد از هر وعده غذایی به خوبی بشویید. از آب و دان تازه و سالم استفاده کنید و پوشال های بستر آن ها را هر چند روز یکبار تعویض کنید. خیس بودن کف بستر و عدم تعویض آن موجب زخم کف پای جوجه ها و در نتیجه لنگش آن ها خواهد شد. چسبیدن فضولات به کف پای جوجه ها نیز باعث لنگیدن آن ها میشود. تجمع فضولات در بستر عامل مهمی در پیدایش بیماری های عفونی و انگلی میباشد، همچنین از هم غذا شدن جوجه ها با دیگر حیوانات و پرنده های اهلی و وحشی مانند سگ و گربه، گنجشک و کلاغ و... خودداری کنید.
۹. تاثیر بیماری های عفونی و ویروسی در لنگش پای جوجه ها: عدم استفاده از مواد غذایی سالم، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، پرورش در محیط آلوده و هم غذا شدن با موجودات حامل بیماری، همگی به بروز انواع بیماری های عفونی و ویروسی در جوجه ها منجر خواهد شد. اگر پرورش دهنده جوجه های چند روزه هستید، حتما آن ها را در زمان های مقرر طبق دستور دامپزشک مورد واکسیناسیون قرار دهید و در تغذیه و پرورش جوجه ها، بهداشت را رعایت کنید. اگر هم قصد خرید جوجه های چند روزه را دارید، حتما از کسانی خرید کنید که تمامی موارد فوق را در محل پرورش جوجه های خود رعایت میکنند و پرنده هایی واکسن زده را به شما تحویل می‌دهند. از جمله بیماری هایی که سبب زخم و لنگیدن پای جوجه ها میشود میتوان به عفونت باکتریایی کف پا، بیماری بوتولیسم، کنه ساق پا، آرتروز، راشیتیسم، آنسفالومالاسی، آنسفالومیلیت، اریسیپلاس، مارک، نیوکاسل و... اشاره کرد. در صورتی که جوجه های شما، علاوه بر لنگیدن دارای علائمی مانند اسهال، بی حالی، افتادگی بال ها، کاهش اشتها و... هستند، حتما برای درمان آن ها به دامپزشک مراجعه کنید و پرنده های بیمار را قرنطینه کنید.
۱۰. وارد آمدن صدمه و ضرب دیدگی: از شایع ترین علت های لنگیدن در جوجه ها، وارد آمدن ضربه به پا و یا پریدن از ارتفاع است، کسانی که جوجه ها را در خانه نگهداری میکنند، معمولا آن ها را آزادانه رها میکنند و جوجه ها به دلیل عدم تشخیص ارتفاع و مکان ها خطرناک، به خود آسيب می‌زند. برای درمان چنین مواردی حتما باید به دامپزشک مراجعه کرده تا اقدامات لازم مانند آتل بندی صورت بگیرد.
۱۱. ساعات روشنایی نامناسب: اگر جوجه ها از میزان ساعات روشنایی مناسبی برخوردار نباشند، حتما رشد ضعیف و نرمی استخوان را تجربه خواهند کرد که لنگی و کجی پا یکی از این عوارض است، بنابراین برای رشد بهتر و ایده آل به روزانه ۸ ساعت نور نیاز دارند که از طریق نور آفتاب و یا لامپ باید تامین شود.
۱۲. تغییرات فصلی: تغییرات در دما و رطوبت هوا در فصل های مختلف سال می‌تواند بر سلامت جوجه ها تاثیر بگذارد، بسیاری از بیماری های ویروسی در هوای سرد بروز پیدا میکنند، بنابراین استفاده از تجهیزات گرمایشی و تهویه مناسب جهت استاندارد سازی سالن نگهداری جوجه ها ضروری خواهد بود. اگر در خانه اقدام به پرورش جوجه میکنید حتما دما و رطوبت و تهویه مناسبی را برای محل نگهداری جوجه فراهم آورید.
۱۳. سن و شرایط تغذیه مولدین: مرغ و خروس هایی که به تازگی به سن بلوغ رسیده اند و همچنین گله هایی که چند ساله و مسن هستند، در بدترین وضعیت تخمگذاری و تولید جوجه قرار دارند. چرا که تخم های تولید شده در اولین دوره تخمگذاری مرغ به احتمال زیاد بدون نطفه و یا دارای نطفه ضعیف خواهد بود که نتیجه آن تولد جوجه های فلج میباشد. همچنین تخم های مربوط به مرغ و خروس های مسن نیز به دلیل داشتن نطفه ضعیف، جوجه هایی فلج و یا ناقص به دنیا خواهند آورد. البته موارد گفته شده به صورت صد درصدی نبوده اما احتمال بروز چنین اتفاقاتی وجود دارد. بنابراین در انتخاب گله تخمگذار از مرغ و خروس هایی استفاده کنید که بالاتر از یک سال و پایین تر از سه سال سن داشته باشند. در تغذیه گله های مولد نیز از مواد غذایی کامل و سرشار از پروتئین و ویتامین استفاده کنید تا نطفه هایی قوی و قابل جوجه کشی تولید کنند. تغذیه کامل سبب تولد جوجه هایی سالم شده که در آینده دچار بیماری های عفونی، پوکی و نرمی استخوان نیز نخواهند شد. حتما از جیره مخصوص مرغ تخمگذار استفاده کنید که دارای کلسیم، پروتئین و انواع مواد مغذی مورد نیاز پرنده های تخمگذار بوده و سبب تولید بهترین تخم ها توسط مرغ خواهد شد.
۱۴. تراکم بالا در محل نگهداری: کارشناسان و متخصصان صنعت طیور و پرورش دام به این نتیجه رسیدند که ناهنجاری حرکتی، زمانی اتفاق می افتد که بیشتر از ۳۹ کیلوگرم در هر متر مربع تراکم جوجه ها وجود داشته باشد چرا که در سلامت جسمی و فیزیکی آن ها تاثیر گذار خواهد بود و امکان حرکت و فعالیت بیشتر را از جوجه ها میگیرد همچنین فضولاتی که جوجه ها دفع میکنند باعث تولید آمونیاک و یک بستر مرطوب خواهد بود که اگربا تراکم زیاد جوجه ها در یک فضای کمتر همراه باشد باعث افزایش مرگ و میر و همچنین ناهنجاری های حرکتی میشود.
درمان زخم پای جوجه مرغ
بستر نگهداری جوجه ها باید به اندازه کافی نرم و راحت باشد. استفاده از خاک اره، پوشال نرم و یا کاه برای این منظور توصیه میشود. هر نوع زخم بر روی پای جوجه باعث التهاب و عفونت در پاها خواهد شد. زیرا پاها دائما با بستر فضولات موجود بر روی آن در تماس هستند. با مراجعه به داروخانه دامپزشکی میتوانید آنتی بیوتیک و پمادهای موضعی لازم را برای درمان زخم پای جوجه ها تهیه کنید، پماد را به پای زخمی مالیده و با نوار پانسمان ببندید و هر چند روز یکبار پانسمان را تعویض کنید، تا بهبودی کامل این فرآیند باید انجام شود.
بهترین تخم نطفه دار مرغ گوشتی را از رویال طیور تهیه کنید.