موفقیت و شکست واکسیناسیون طیور

موفقیت و شکست در واکسیناسیون طیور
یکی از اصلی ترین راه های مقاوم کردن طیور در برابر ویروس ها و باکتری ها، انجام واکسیناسیون برای آن ها میباشد. درواقع واکسن عاملی است که سبب فعال شدن سیستم ایمنی آن ها در برابر عوامل بیماری زا می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است، علی رغم واکسیناسیون طیور، شاهد ابتلای آن ها به بیماری باشید. که این مورد تحت عنوان شکست در واکسیناسیون شناخته میشود.

عوامل مسبب شکست در واکسیناسیون طیور

عامل متعددی میتوانند در شکست واکسیناسیون طیور نقش داشته باشند. این عوامل یا مربوط به خود واکسن هستند، یا بستگی به نحوه ی اجرای واکسیناسیون دارند و یا به خاطر شرایط خود طیور رخ می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

۱. عوامل مربوط به واکسن

عدم توجه به این عوامل که اکنون مورد بررسی قرار می‌دهیم می‌تواند در شکست در واکسیناسیون طیور نقش موثری داشته باشد. 
عدم وجود سویه ی بیماری زا: یکی از اصلی ترین دلایل شکست در واکسیناسیون، عدم وجود سویه ی مورد نیاز در آن جهت ترشح پادتن ها و ایمن سازی بدن طیور در مقابل بیماری میباشد. در این حالت حتی اگر واکسن به طرز صحیحی تزریق شود و تا میزانی پرنده را در برابر بیماری مقاوم کند، اما باز هم بدن آن د برابر سویه ی بیماری زا حساس خواهد بود. 
کیفیت پایین واکسن: از دیگر دلایل شکست در واکسیناسیون طیور، کیفیت پایین و نامناسب واکسن میباشد‌. با وجود اینکه امروزه در شرکت های سازنده واکسن، کنترل کیفی آن ها با بیشترین دقت انجام میشود، اما واکسن های زنده ممکن است به دلیل شرایط نامناسب فرآیند های تهیه و توزیع، غیرفعال شوند.
غیرفعال شدن واکسن: یکی از مواردی که از طرف شرکت سازنده بر روی بسته بندی واکسن ها درج میشود و تولید کننده تاکید بسیاری بر رعایت آن ها دارد، نحوه ی تهیه، نگهداری و مصرف واکسن زنده میباشد. در صورت عدم استفاده از آب مقطر در تهیه ی محلول واکسن، ترکیبات موجود در آب و همچنین تغییرات ph سبب تخریب ویروس و غیرفعال شدن واکسن میشود. همچنین دمای نامناسب نیز می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد. 

۲. نحوه اجرای واکسیناسیون

رعایت نکردن موارد که اکنون ذکر خواهیم این کرد سبب شکست در واکسیناسیون طیور می‌شوند.
حمل و نقل نامناسب واکسن: هرگونه اختلال در روند حمل و نقل، دما و نحوه ی نگهداری، تهیه و توزیع واکسن می‌تواند در شکست واکسیناسیون طیور موثر باشد. بنابراین لازم است به شرایط و ضوابط مربوط به حمل و نگهداری واکسن توجه ویژه ای شود. 
شیوه ناصحیح انجام واکسیناسیون: علاوه بر رعایت شرایط مربوط به حمل و نقل واکسن، باید نحوه ی اجرای واکسیناسیون نیز طبق اصول مناسبی باشد. تزریق واکسن به طیور می‌تواند از طریق زیرجلدی، آب آشامیدنی، قطره ی چشمی، اسپری و... انجام شود. اما مواردی هم هست که میتوانند در شکست واکسیناسیون طیور موثر باشند. مثلا:
تزریق واکسن از طریق آب آشامیدنی و یا اسپری، میتواند تاثیر کافی را نداشته باشد و بسیاری از طیور در نقاط مختلف سالن و یا آشیانه واکسینه نشوند. 
واکسیناسیون طیور با قطره چشمی نیز می‌تواند سبب عدم ایجاد ایمنی یکنواخت در گله شود. همچنین واکسن های غیر زنده تاثیر کمتری را در ایجاد ایمنی خواهد داشت. 
در روش تزریقی در صورتی که دستگاه تزریق کالیبره نشده باشد و یا سرنگ اتوماتیک آن به درستی کار نکند، واکسیناسیون به درستی انجام نخواهد شد.

۳. عوامل مربوط به سیستم بدنی طیور

اگر که طیور از لحاظ سلامت بدنی در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشند، در این حالت واکسیناسیون آن ها با شکست واسه خواهد شد. عواملی مثل:
بیماری: هنگام بیماری در طیور، به خصوص بیماری هایی نظیر گامبورو، کم خونی عفونی و مایکوتوکسیکوز سیستم ایمنی پرنده بسیار ضعیف شده و قادر به عملکرد صحیح نخواهد بود. به این ترتیب بدن پرنده قادر نخواهد بود به درستی به واکسن تزریق شده پاسخ بدهد. همچنین در صورتی که طیور طیور دوره نهفته بیماری به سر ببرند، با وجود تزریق واکسن به شیوه ی صحیح، شاهد بیماری در آن ها خواهید بود چرا که تقریبا ۵ روز زمان لازم است تا پرنده در برابر بیماری ایمن شود.
استرس: استرس طیور می‌تواند ناشی از شرایط محیطی نامناسب، تغذیه ی ناکافی، تغییرات دمایی و رطوبتی، بیماری و... باشد. این عوامل در کاهش توانایی طیور در ایجاد پاسخ ایمنی به واکسن موثر می‌باشند و میتوانند فرآیند واکسیناسیون را با شکست مواجه کنند. 
وجود پادتن های مادر در بدن جوجه ها: جوجه ها در روزهای اول به خاطر ایمن شدن توسط مادران خود، ممکن است پاسخ ایمنی مناسبی را در برابر واکسن های تزریق شده به آن ها ایجاد نکنند. در واقع در صورتی که مادر جوجه واکسینه شده و از ایمنی بالایی در برابر بیماری ها برخوردار باشد، آن ها را به جوجه های خود منتقل می‌کند. در این صورت جوجه ها از ایمنی مادری علیه بیماری ها برخوردار خواهند بود و روند واکسیناسیون آن ها به درستی پیش نخواهد رفت. 

عوامل موثر بر موفقیت واکسیناسیون

تضمین موفقیت در واکسیناسیون طیور بسته به رعایت مواردی میباشد که در ادامه آن ها را بیان خواهیم کرد:

۱. سلامت گله

قبل از انجام واکسیناسیون طیور شما باید در شرایطی سلامتی مناسبی قرار داشته باشند. پرندگانی که سالم بوده و عاری از هر گونه بیماری باشند، پاسخ ایمنی بهتری ایجاد کرده و واکسیناسیون آن ها با موفقیت انجام خواهد شد.

۲. کنترل استرس طیور

این است که در آرامش باشند. از آنجایی که خود فرآیند واکسیناسیون شرایطی استرس زا برای طیور است، بنابراین شیوه ی صحیح نگهداری از آن ها می‌تواند نقش موثری را در عدم تشدید  فشار عصبی، روانی و متابولیکی و ایجاد پاسخ ایمنی بهتر داشته باشد. 

۳. حمایت از سلامت جوجه ها

جهت جلوگیری از ایجاد عفونت های ثانویه ی باکتریایی می‌توانید از آنتی بیوتیک ها برای طیور استفاده کنید. به این ترتیب از بروز این عفونت ها در بدن طیوری که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است، جلوگیری خواهید کرد. همچنین استفاده از مولتی ویتامین مخصوص پرندگان، می‌تواند تاثیر مثبتی را در تحریک ترشح پادتن ها و کاهش میزان استرس طیور داشته باشد. انجام این راهکارها موفقیت واکسیناسیون را برای طیور شما تضمین خواهد کرد. 

۴. تهیه واکسن سالم و با کیفیت

واکسن ها باید از حرارت و نور مستقیم خورشید در امان باشند. همچنین باید در دمای ۲ تا ۸ د جه سانتی گراد  تا زمان مصرف نگهداری شوند. حمل و نقل واکسن ها لازم است بدون توقف و در خنک ترین ساعات شبانه روز و با استفاده از یخچال های مخصوص یا ظرف یخ انجام گیرد. همچنین پس از رسیدن واکسن ها به محل مورد نظر، باید آن ها را تا زمان مصرف در یخچال نگهداری کرد.

۵. تعیین زمان مناسب برای واکسیناسیون

واکسیناسیون طیور باید در سن مناسب و زمان مناسبی از روز انجام شود. به همین دلیل برای موفقیت در واکسیناسیون لازم است تا با یک دامپزشک حرفه ای مشورت کنید تا برنامه ی دقیقی را برای انجام واکسیناسیون برای طیور شما ارائه دهد. دامپزشک این برنامه را براساس میزان شیوع بیماری در منطقه، سلامت طیور، میزان پادتن مادری جوجه ها، نوع واکسن، سن جوجه و... تنظیم می‌کند.

۶. رعایت اصول بهداشتی

واکسن های زنده همان عامل بیماری زای زنده می‌باشند. اگر به هنگام استفاده از آن ها دقت کافی را نداشته باشید و به محیط اطراف ریخته شوند میتوانند تاثیر منفی بر سلامت طیور داشته باشند. همچنین بعد از استفاده از واکسن شیشه های آن ها را سوزانده و یا با محلول ضدعفونی قوی، عوامل بیماری زایی آن ها را تخریب کنید. رعایت این موارد در موفقیت واکسیناسیون طیور بسیار موثر واقع خواهد شد.

نتیجه گیری و ارتباطات

جهت آشنایی با راه های افزایش موفقیت در واکسیناسیون و کاهش عوامل شکست این کار با افراد با تجربه مرغدار و دکترین دامپزشک در ارتباط باشید و برای خرید تخم نطفه دار مرغ واکسیناسیون شده و تخم نطفه دار مرغ گوشتی و تخم نطفه دار غاز و تخم نطفه دار بوقلمون با کارشناسان شرکت تولید کننده تخم نطفه دار رویال طیور در ارتباط باشید.